Skip to content 
Co to jest ZAiKS
ZAiKS to skrót od „Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych”. Instytucja ta zajmuje się zbiorowym zarządzeniem prawami autorskimi. ZAiKS zajmuje się między innymi tantiemami z radia, Apple Music, iTunes, Tik Toka, organizowanych festynów, koncertów, imprez firmowych, wesel o których piszemy w tym artykule i innych wydarzeń.
Co to jest opłata ZAiKS
Opłata ZAiKS na wesele – co to takiego ? Wspominając klientów, którzy do tej pory mnie odwiedzili, przypominam sobie coraz częściej zadawane pytanie odnośnie tego zagadnienia.
Podczas organizacji wesela zadbaliście o wszystko, czyli alkohol, jedzenie, kamerzystę i fotografa, didżeja na wesele lub świetny zespół weselny ? Powinniście jeszcze pamiętać o opłacie za korzystanie publiczne z utworów. Taką licencję może uzyskać właściciel lokalu weselnego, Młoda Para lub w ich imieniu zespół czy też didżej weselny.
Co się dzieje z opłatami ZAiKS
Tutaj tak po ludzku i krótko opiszemy jak działają opłaty ZAiKS i co się dzieje z tymi środkami. Załóżmy, że PAN X, który jest twórcą muzyki skomponował fajny hit. Odtwarzany jest on w dyskotekach, czy na weselach. Pan X nie jest w stanie sprawdzić kto, kiedy i w jakim sposób używa jego kompozycji. Zgłosił swoją twórczość do ZAiKSu. DJ czy zespół muzyczny przesyłając do ZAiKS listy granych piosenek daje znać, że wykorzystał między innymi przebój PANA X. Środki z opłaconej licencji płyną do ZAiKSu, a następnie rozdzielana jest do kompozytorów piosenek, w tym Pana X.
Muzyka a opłata ZAiKS za wesele
„Zarobkowe udostępnianie pomieszczeń w celu organizowania imprez z wykorzystaniem utworów objętych ochroną prawa, przeważnie poprzez ich wykonywanie lub odtwarzanie podczas wesel, jest wkroczeniem w autorskie prawa majątkowe. Opisane jest to w art.17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Nr 80 z 2000 r. poz.904 , Dz.U. Nr 197 z 2002 r. poz. 1661, Dz.U. Nr 91 z 2004 r. poz. 869). Wymaga uzyskania zezwolenia uprawnionych i nie wyczerpuje zwolnienia z art.23 ustawy (użytek osobisty).”
Zatem prezentacja muzyki przez DJ bądź też orkiestrę weselną wykonującą odpłatną usługę podczas imprezy podlega opłatom z tytułu praw autorskich. Tantiemy za prezentowanie muzyki zazwyczaj wnosi lokal w którym jest organizowana impreza oszczędzając w ten sposób formalności Parze Młodej. Właściciel restauracji, hotelu, domu weselnego, klubu czy pubu ma możliwość podpisać z ZAIKS-em umowę w formie umowy licencyjnej stałej. Jeśli takiej umowy nie ma, opłatę wnosi Para Młoda, która zleca usługę oprawy muzycznej. W przypadku organizacji imprezy w innym miejscu (prywatna posesja, sala gimnastyczna, remiza strażacka która na co dzień nie jest przeznaczona na imprezy muzyczne), opłatę wnosi organizator imprezy. Jest nim: Państwo Młodzi, solenizant obchodzący urodziny, firma organizująca bankiet firmowy czy też inny zleceniodawca.
Kto powinien płacić ZAiKS za wesele
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie precyzuje kto konkretnie powinien zapłacić ZAiKS. Obowiązek ten spoczywa na organizatorze imprezy. W ustawie zapisane jest, iż ZAiKS płaci organizator wesela. Problem pojawiać się może przy określeniu kto jest organizatorem, Państwo Młodzi czy właściciel sali weselnej ?
Za rozwiązaniem, w którym właściciel lokalu płaci ZAiKS przemawia poniższa formuła: „prowadzący działalność polegającą na udostępnianiu pomieszczeń lub organizowaniu w pełni imprez weselnych lub innych rodzinnych i okazjonalnych itp., podczas których wykorzystywana jest chroniona muzyka, zobowiązani są do zawarcia umowy licencyjnej na korzystanie z utworów muzycznych. Dom weselny, restauracja prowadząc zawodowo działalność usługową dotyczącą organizacji wesel zobowiązana jest do zalegalizowania wszelkich aspektów świadczonej usługi.” W praktyce sale weselne biorą na siebie tą opłatę lub w umowie zlecają ten obowiązek Parze Młodej. Jako DJ zdarzało się, iż pomagałem Parze Młodej w załatwieniu formalności ZAiKS za wesele.
Jak ZAiKS za wesele powinien wyglądać według mnie ?
Choć obowiązek opłaty ZAiKS spoczywa najczęściej na Parze Młodej, nie sposób nie zauważyć pewnej niedoskonałości tej zasady. Moim zdanie jako DJ prowadzącego wesela łatwiej przede wszystkim dla Młodych byłoby, gdyby sala weselna lub DJ / zespół załatwiali tą czynność wyręczając nowożeńców. To zazwyczaj te jednostki prowadzące działalność mają stałe konta internetowe w instytucji ZAiKS i mogą ubiegać się o licencję w szybszy sposób. Kwotę za licencję doliczyliby do rachunku. Zakładanie konta przez Pary Młode to większy nakład czasu. Jeśli robisz coś pierwszy raz, często potrzebujesz pomocy.
ZAiKS - ile i jak się płaci ?
Wynagrodzenia autorskie regulujemy na podstawie zawartej umowy licencyjnej. Licencję można wykupić osobiście w oddziale ZAiKS, albo poprzez e-licencję. On-line także obliczysz wysokość opłaty. Podczas wypełniania wniosku należy odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących miedzy innymi standardu lokalu, ilości osób na imprezie, sposobu prezentacji muzyki (DJ czy zespół). Punktem ostatecznym jest zasilenie konta bankowego Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych. DJ lub zespół mogą być poproszeni o sporządzenie wykazu utworów, które były wykorzystane podczas wesela. W ten sposób środki zostają rozdysponowane do osób, które jakby nie było na to zapracowały 🙂
Po wejściu na stronę ZAiKS ukaże nam się poniższy widok. Aby obliczyć opłatę ZAiKS za wesele, wybieramy pierwszy punkt (jednorazowe imprezy taneczne).
Kolejny etap do strona na której wypełniasz szczegóły dotyczące imprezy. Rodzaj imprezy wybieramy wesele, wpisujemy szacowaną ilość gości i uzupełniamy pozostałe rubryki. Na końcu kliknięcie w przycisk „oblicz” – wcześniej usiądź wygodnie na krześle. Osoby ze słabszym sercem być może zasłabną. Jednak z naszych doświadczeń wynika, że nie jest tragicznie.
Poniżej przykład dla miasta Krakowa. Obliczyliśmy opłatę ZAiKS za wesele na terenie Krakowa. Ilość osób 80 w domu weselnym.
Kalkulację przygotowaliśmy w lipcu 2023. Koszt 284,67 PLN. Jest to opłata za jeden dzień (bez poprawin). Co ciekawe, gdy wybraliśmy mniejszą miejscowość pod Krakowem, czyli Wieliczkę, koszt ZAiKS zmniejszył się do 173,06PLN. Koszt za odtwarzanie muzyki przez DJ w Tarnowie za wyniósł 191,28PLN. Czyli koszt ZAiKS po części zależy od wielkości miejscowości, w której odbywa się wesele.
Jak zmniejszyć opłatę ZAiKS za wesele ?
Jest prosty sposób na obniżenie kosztu opłaty ZAiKS za wesele. Jest to sposób w pełni legalny i etyczny. Jak wiecie na koszt usługi DJ weselnego wpływa nie tylko muzyka, ale inne elementy oferty. Ciężki dym na pierwszy taniec, czy dodatkowe światła retro wpływają na ostateczną cenę usługo. Dlaczego takie ekstra dodatki miałyby wpływać na samą opłatę za publiczne odtwarzanie muzyki ? Należy zatem rzetelnie podejść do sprawy umowy z didżejem i rozdzielić usługę na składowe, przykładowo:
- oświetlenie wesela – 800PLN,
- ciężki dym na pierwszy taniec – 400PLN,
- dodatkowe nagłośnienie sali jadalnej dla wodzireja – 200PLN,
- gadżety do konkursów – 300PLN
- prezentacja muzyki przez DJ – 2300PLN.
Zwolnienie od opłaty ZAiKS ?
Zwolnienie z ZAiKS przysługuje małym rodzinnym, domowym imprezom, podczas których muzyka odtwarzana jest wyłącznie w małym kręgu a z tego tytułu nikt nie pobiera opłaty za usługę. Teoretycznie można więc zaznaczyć, że zespół muzyczny lub DJ „gra” za darmo, ale nie sugerowalibyśmy takiego wyjścia 🙂
Nie trzeba także opłacać ZAiKS-u od muzyki, która jest od tego zwolniona. Tego typu utwory usłyszymy w niektórych centrach handlowych czy klubach fitness, którzy zaopatrują się w specjalistycznych sklepach z muzyką zwolnioną z ZAiKS. Zapewne salony fryzjerskie, czy inne zakłady usługowe do których zgłasza się ZAiKS też częściowo korzystają z tego rozwiązania.
Kara za niezapłacenie ZAiKS
Opłata licencji do ZAiKS jest nierozerwalnym elementem organizacji imprez. Za wykorzystywanie wartości intelektualnej jaką jest muzyka bez uiszczenia tej opłaty grozi kara w wysokości podwójnej lub potrójnej wartości należnej opłaty (według Artykułu 79 o Ochronie autorskich praw majątkowych) lub grzywna a nawet ograniczenie wolności (według Artykułu 115 o Naruszaniu cudzych praw autorskich).
Należy pamiętać, iż ZAiKS może upomnieć się o swoją „dolę” do 5 lat od wydarzenia.
ZAiKS za wesele - podsumowanie
Jeśli organizujesz wesele, lub inną imprezę dobrze mieć sprawy ZAiKS opłacone. W ten sposób unikniecie stresu i niepotrzebnych potencjalnych problemów. Kwota opłaty ZAiKS to ułamek procenta całościowych wydatków weselnych. W formalnościach zobowiązania z pewnością pomoże Wam z pewnością właściciel sali lub DJ na wesele, czy też orkiestra.
